ECO-TURKEY

Katil İliç madeninde skandallar bitmiyor

Acılı aileler: "Cenazemiz satılık değil. Para değil, suçluların cezalandırılmasını istiyoruz"

13 Şubat 2024'te Erzincan ili İliç ilçesinde, ANAGOLD altın madeninde siyanürlü atık dağı harekete geçerek tüm çevreyi kaplamış, milyonlarca ton zehirli çamur kitlesinin altında kalan 9 işçi ve teknisyen korkunç şekilde can vermişti.
(ECO TURKEY'deki haber için tıkla)

Çevre bakanını kurtarmak için üçüncü bilirkişi raporu

Dokuz işçinin tarifi imkânsız acılarla hayatını yitirdiği faciadan bir ay sonra ilk bilirkişi raporu açıklandı. İliç Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi üzerine hazırlanan ikinci bilirkişi raporu ise daha kapsamlı ve detaylı bir analizle tali kusurlu ve asli kusurluları tespit etti. Raporda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’la birlikte 13 kişi asli kusurlu, 26 kişi de tali kusurlu bulunmuştu. Bu rapora göre, şirket yöneticileriyle birlikte Bakan Kurum’un da yargılanması gerekiyordu.

Ancak savcılığın iddianame hazırlığı devam ederken önemli bir gelişme oldu: Eylül aynda bir üçüncü bilirkişi raporu için yeni bir heyet oluşturulduğu haberi geldi. Aslında oluşturulan yeni bilirkişi heyetinin tek görevi vardı: Bakan Kurum'u kurtarmak.

Facia öncesi toprakta   oluşan yarıkların   fotoğrafı ortaya çıktı

Yıldırım hızıyla hazırlanan üçüncü rapor, toprak kayması ile Murat Kurum'un eylemi arasında bir nedensellik ilişkisi kurulamayacağına, dolayısıyla asli kusurlu sayılamayacağına işaret etti. Bundan hareketle savcılık, mahkemece ağır hatalı bulunarak iptal edilmiş olan 2021 ÇED (çevre etkisi değerlendirmesi) raporunun altında onayı ve ıslak imzası bulunan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı ve bakanlık yetkilileri hakkında, "suçun oluşmamış olduğu" gerekçesiyle "kovuşturmaya yer yok" kararına vardı.

İş cinayeti kurbanları için şarta bağlı tazminat

Bu arada şirketin tazminat olarak acılı ailelere bir gizlilik sözleşmesi karşılığında para teklif ettiği ortaya çıktı. Sözleşmede dava sürecini etkileyecek ifadeler yer alıyordu, yani ailelerden dava süreçlerinde davacı olmama taahhütnamesi isteniyordu. Ancak siyanürlü çamur yığınları altında can veren kırıcı süpervizörü Ramazan Çimen ve kamyon şoförü Uğur Yıldız’ın aileleri, bu ahlak dışı sözleşmeyi imzalamayı reddettiler ve ANAGOLD'un bu oyununu bozdular.

Uğur Yıldız’ın acılı eşi Gamze Yıldız, "Parayı al ve sus teklifiydi bize yapılan. Kabul etmedik. Cenazemiz satılık değil. Kendi hakkımızı hukuk yoluyla takip edeceğiz. Suçlu kimse cezasını çeksin," diyor. Gerçek suçluların ortaya çıkarılmasını, sıradan bir olay gibi facianın üstünün örtülmemesini talep ediyor, oluşturulan üçüncü bilirkişi raporuyla Murat Kurum’un kusursuz bulunmasına karşı çıkıyor.

ANAGOLD, siyanürlü madenini yeniden açmaya hazırlanıyor

Tarihin bu büyük iş cinayetinin ardından ANAGOLD İliç madeni faaliyetini durdurmuştu. Mahkeme tarafından 2021 ÇED raporu, Bakanlık tarafından da lisansları iptal edilmişti.

Ağustos ayında ANAGOLD'un ana ortağı Kanada merkezli SSR Mining, bakanlıkla iletişim halinde olduklarını belirtti. Madenin yeniden faaliyete girebilmesi için yeni bir ÇED başvurusu hazırlanıyordu.

Bunun üzerine Maden Mühendisleri Odası bu şirketin hiçbir talebinin dikkate alınmaması gerektiğini ve tüm ruhsatlarının iptal edilerek ülkede herhangi bir faaliyette bulunmasına izin verilmemesi gerektiğini vurguladı.

Kamuoyunun bütün tepkisine rağmen şirket Kasım ayında İliç Belediyesi’ne başvurdu. Faaliyet alanını yüzde 70 genişletmek için onay istedi. Genişletilmek istenen alanın konumu, amacın İliç madenini yeniden faaliyete geçirmek olduğunu gösteriyordu. Talep belediye meclisi tarafından reddedildi.

(Kaynak: Kısa Dalga 25 Aralık, sendika.org 28 Ekim)